STOP-BANG Questionaire แบบประเมินโรคหยุดหายใจขณะหลับ
STOP-BANG Questionaire. Is it possible that you have Obstructive Sleep Apnea (OSA)? by ณพสิทธิ์ 31/03/23
สารบัญ
บทความอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
STOP-BANG ใช้ประเมินโรคอะไร และมีความสำคัญอย่างไร
STOP-BANG ใช้ในการประเมินความเสี่ยงในการเป็นโรค Obstructive sleep apnea (OSA) หรือโรคหยุดหายใจขณะหลับ เป็นภาวะความผิดปกติเกี่ยวข้องกับการหายใจที่พบได้บ่อยที่สุดในโลก โรคหยุดหายใจขณะหลับนี้เกิดขึ้นใน 24% ของประชากรชายและ 9% ของประชากรหญิงทั่วโลก สิ่งที่น่าตกใจคืออายุเฉลี่ยของผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการรักษาในโรค OSA นั้นอยู่ที่ 58 ปี ซึ่งต่ำกว่าอายุเฉลี่ยของผู้ชายที่ 78 ปี และ ผู้หญิงที่ 83 ปี
เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องการภาวะหยุดหายใจขณะหลับมีอะไรบ้าง
Sleep Apnea Events หรือภาวะหยุดหายใจ แบ่งออกเป็นสองประเภทคือ หายใจแผ่ว (Hypopnea) และหยุดหายใจ (Apnea) ที่เกิดขึ้นนานกว่า 10 วินาทีขึ้นไป โดยในหลายครั้งผู้ป่วยจะหยุดหายใจนาน 30 - 90 วินาที
ภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ส่งผลเสียต่อร่ายกายเป็นอย่างยิ่ง โดยมีการศึกษาที่แสดงให้เห็นว่าในคนไข้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับจนเป็นโรคหยุดหายใจขณะหลับ จะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรคต่างๆ เพิ่มขึ้นหลายเท่า อาทิ
- โรคหัวใจ (coronary artery diseases)
- โรคความดันโลหิต (hypertension)
- ภาวะหัวใจล้มเหลว (congestive heart failure)
- อัมพฤกษ์ อัมพาต (cerebrovascular accidents)
- โรคกรดไหลย้อน (gastroesophageal reflux disease)
STOP-BANG คืออะไร
STOP-BANG คือ แบบประเมินความเสี่ยงโรคหยุดหายใจขณะหลับซึ่งเหมาะสำหรับการคัดกรองผู้ป่วยที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ หรือ ที่เรียกว่า OSA (Obstructive Sleep Apnea)
แบบประเมินประกอบด้วยคำถาม 8 ข้อ ดังต่อไปนี้
- S ย่อมาจาก Snoring หมายถึง การกรน โดยหากผู้รับการประเมินมีการกรนเสียงดังที่ได้ยินจากประตูนอกห้อง ให้นับเป็นหนึ่งคะแนน
- T ย่อมาจาก Tired หมายถึง เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย ง่วงนอนระหว่างวัน จนหลายครั้งต้องงีบหลับในเวลากลางวัน หากมีให้นับหนึ่งคะแนน
- O ย่อมาจาก Observed หมายถึง ถูกสังเกต โดยเมื่อมีผู้สังเกตเห็นผู้รับการประเมินมีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ สะดุ้งตื่นจากการหยุดหายใจ หรือสำลักขณะหลับ ให้นับหนึ่งคะแนน
- P ย่อมาจาก Pressure หมายถึง ความดันโลหิต มากกว่า 120 / 80 ให้นับหนึ่งคะแนน
- B ย่อมาจาก BMI หมายถึง BMI มากกว่า 35 kg/m^2 ให้นับหนึ่งคะแนน (กดเพื่อคำนวณ BMI ที่นี้)
- A ย่อมาจาก Age หมายถึง อายุมากกว่า 50 ปี ให้นับหนึ่งคะแนน
- N ย่อมาจาก Neck หมายถึง รอบคอมากกว่า 40 ซม. โดยวัดจากกลางลูกกระเดือก หากมากกว่า 40 ซม. ให้นับหนึ่งคะแนน
- G ย่อมาจาก Gender หมายถึง เพศ โดยแพศชายมีความเสี่ยงสูงกว่าเพศหญิง หากผู้ถูกประเมินเป็นเพศชาย ให้นับหนึ่งคะแนน
การให้คะแนนของ STOP-BANG
เมื่อประเมิน STOP-BANG แล้วควรทำอย่างไร
หากคุณประเมิน STOP-BANG แล้วได้คะแนนมากกว่า 3 คะแนน แสดงว่าคุณมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหยุดหายใจขณะหลับ คุณอาจพิจารณาตรวจ Sleep Test เพื่อหาสาเหตุความผิดปกติขณะหลับของตนเอง หรือปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นขณะหลับว่าเกิดจากอะไร เพื่อรักษาให้ตรงจุด
Sleep Test คือ การตรวจหาความผิดปกติของการนอนหลับ เพราะขณะตัวของเรานอนหลับ เราย่อมไม่ทราบว่า มีอาการหรือพฤติกรรมผิดปกติอย่างไรเกิดขึ้นบ้าง การตรวจการนอนหลับนี้ จะนำไปสู่การวิเคราะห์ว่าการนอนหลับของตัวเรานั้นมีประสิทธิภาพหรือไม่ มีพฤติกรรมผิดปกติอะไรที่เกิดขึ้นหรือไม่ หรือที่สำคัญคือมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับหรือไม่ ซึ่งอาจจะส่งผลให้เรามีความรู้สึกว่านอนเท่าไรก็ไม่อิ่ม ง่วงและอ่อนเพลียระหว่างวัน
สรุป
STOP-BANG คือแบบประเมินความเสี่ยงโรคหยุดหายใจขณะหลับ โดยใช้การตอบคำถาม 8 ข้อ หากผู้ตอบแบบสอบถามเข้าเกณฑ์ที่มีความเสี่ยงระดับปานกลางและความเสี่ยงสูง สามารถเป็นข้อบ่งชี้เบื้องต้นให้เข้ารับการตรวจ Sleep Test เพื่อวินิจฉัยความผิดปกติที่เกิดขึ้นขณะหลับ นำไปสู่การรักษาโรคหยุดหายใจขณะหลับ หรือ โรคเกี่ยวกับการนอนต่อไป
ปรึกษาปัญหาโรคจากการหลับ ต้องการตรวจการนอนหลับศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ บริการของเรา