วิธีการใช้งานเครื่อง CPAP Resmed AirSense 10 AutoSet and AutoSet for her

How to use CPAP ResMed AirSense 10 AutoSet and AutoSet for her by ณพสิทธิ์ 26/7/23

ในบทความนี้ เราจะพูดถึงเครื่อง CPAP ยี่ห้อ ResMed ซึ่งเป็นแบรนด์เครื่อง CPAP ชั้นนำของโลกจากประเทศออสเตรเลีย ซึ่งสองรุ่นที่นำมาพูดถึงในบทความนี้ เป็นเครื่อง CPAP ประเภททำงานปรับแรงดันลมอัตโนมัติ หรือ Auto CPAP หรือในบางครั้งเรียกว่า APAP ประกอบรุ่นด้วย ResMed AirSense10 AutoSet และ ResMed AirSense10 AutoSet for Her ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ www.resmed.com

สำหรับ CPAP ทั้งสองรุ่นข้างต้นที่จะพูดถึงในบทความนี้ มีความเหมือนกันในด้านโครงสร้าง องค์ประกอบ และการใช้งาน เรียกว่าสามารถใช้แทนกันได้ทั้งหมด แตกต่างกันคือ สำหรับเครื่องแบบ AutoSet จะเป็นสีดำ และ เครื่องแบบ AutoSet for Her จะเป็นสีขาว และในรุ่น ResMed AirSense10 AutoSet for Her จะมีโหมดการทำงานที่เรียกว่า AutoSet for Her Mode ซึ่งจะเน้นการปรับแรงลมแบบทีละน้อยช่วยลดการตื่นตัวของสมองขณะหลับ เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะตื่นตัวง่าย

สำหรับ Continuous Positive Airway Pressure หรือ CPAP หรือ เครื่องอัดอากาศแรงดันบวก คือ เครื่องอัดแรงดันอากาศผ่านทางจมูกหรือปากขณะหายใจเข้า เพื่อเปิดช่องทางเดินหายใจส่วนต้นให้กว้างขึ้นช่วยให้ผู้ใช้สามารถหายใจและรับอากาศได้อย่างเพียงพอโดยการหายใจบนแรงดันอากาศของเครื่อง

เครื่อง CPAP นั้นใช้สำหรับรักษาผู้ที่นอนกรน หรือผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive Sleep Apnea) ระดับปานกลางหรือรุนแรง การใช้เครื่อง CPAP เป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงสำหรับการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ โดยไม่ต้องผ่าตัด

1. Ramp Time

ระยะเวลาหน่วงจากเวลาเริ่มใช้จนถึงช่วงเวลาที่หลับ ในช่วงนี้เครื่อง CPAP จะค่อยๆ ปรับแรงดันลมจาก Initial Pressure ไปจนถึงช่วง Min Pressure ที่ใช้ระหว่างหลับ

2. Initial Pressure

ค่าแรงดันเริ่มต้นเมื่อเปิดเครื่อง CPAP

3. Min - Max Pressure

ช่วงแรงดันลมที่ใช้ในการรักษาผู้มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับสำหรับเครื่อง CPAP ชนิด Auto เป็นค่าต่ำสุดและค่าสูงสุดโดยเป็นแรงดันลมที่ตั้งค่าไว้สำหรับช่วงนอนหลับ เครื่อง CPAP โดยทั่วไปมักจะมีค่าแรงดันลมอยู่ในช่วง 4 - 20 cmH2O หรือ เซนติเมตรน้ำ

4. EPR Level (Expiratory Pressure Relief)

คือการตั้งค่าการลดค่าแรงดันลมระหว่างการหายใจออก ซึ่งมีส่วนช่วยให้การใช้เครื่อง CPAP รู้สึกว่าแรงดันขณะหายใจออกลดลง โดยจะมีค่าที่สามารถปรับได้ OFF ระดับ 1 ระดับ 2 และระดับ 3 ยกตัวอย่างเช่น หากเราปรับ EPR = 2 ขณะที่แรงดันการหายใจของเราคือ 10 cmH2O เมื่อมีการหายใจออก แรงดันจะได้เท่ากับ 8 cmH2O นอกจากนี้ยังสามารถตั้งค่าได้ว่าจะให้มี EPR ตลอดคืน หรือว่าเฉพาะช่วงที่กำลังเพิ่มแรงดันก่อนเราหลับ (Ramp)

การตั้งค่าพิเศษหลายๆ ให้เริ่มต้นด้วยการเข้าสู่การตั้งค่า Clinical Menu โดยการกดปุ่ม Dial และ Home พร้อมกับนานประมาณ 3 วินาที จากนั้นจะเห็นแถบคำสั่งพิเศษที่เราสามารถเข้าไปเพื่อตั้งค่าต่างๆ

1. Mode

เครื่อง ResMed AirSense 10 โหมดการทำงานอยู่สามรูปแบบ โหมดแรกคือ AutoSet เป็นโหมดการทำงานมาตรฐานของเครื่องชนิด Auto PAP แบบที่สองคือ CPAP หรือโหมดการทำงานแบบค่าแรกดันคงที่ และโหมดสุดท้ายคือโหมด AutoSet for Her ซึ่งมีเฉพาะรุ่น ResMed AirSense 10 for Her โดยโหมดนี้จะมีจุดเด่นที่สามารถปรับแรงดันได้ละเอียดช่วยลดการตื่นตัวสำหรับคนที่ตื่นง่ายเช่นคุณผู้หญิง

2. Humidity และ Tube Temperature

ในหลายประเทศที่มีอากาศหนาวเย็นมักจะมีอากาศที่แห้งซึ่งทำให้การหายใจโดยไม่มีการปรับความชื้นให้เหมาะสมลำบากและอาจทำให้เกิดปัญหาระบบการหายใจตามมาได้ ดังนั้นการปรับอุณหภูมิและความชื้นให้เหมาะสมจึงมีความสำคัญ ความชื้นที่ปรับได้ของเครื่อง ResMed AirSense 10 มีระดับตั้งแต่ Level 0 - 8 การตั้งค่าโดยทั่วไปจะแนะนำอยู่ที่ Level 3-4 หากผู้ใช้งานรู้สึกว่าอากาศแห้งเกินไป อาจจะปรับระดับความชื้นเพิ่มให้เหมาะสม สำหรับ Tube Temperature จะใช้คู่กับสายชนิด Climate Line ซึ่งแนะนำให้ปรับอยู่ในช่วง 15 - 30 องศาเซลเซียส

3. SmartStart

เป็นการเปิดปิดโหมดที่เมื่อหายใจเข้าเครื่อง CPAP จะเริ่มทำงาน หากรู้สึกไม่ชินและต้องการเปิดปิดการทำงานของเครื่องเองสามารถปิดโหมดนี้ได้

4. Essentials

ตัวเลือกสำหรับการแสดงผล มีสองตัวเลือกคือ แบบปกติ (On) และแบบ Plus ซึ่งจะเห็นข้อมูลการใช้งานในแต่ละคืนละเอียดมากกว่า คำแนะนำคือ ให้เลือกแบบ Plus

1. เสียบปลั๊กไฟจาก Adapter เข้ากับไฟบ้านและอีกขั้นหนึ่งเข้าที่ด้านหลังเครื่อง CPAP ResMed AirSense 10

2. เปิดฝา Humidifier Water Tub หรือ กระปุกใส่น้ำที่มากับเครื่อง CPAP และเติมน้ำเข้าไปให้ถึงขีดที่กำหนด ไม่ให้มากไปหรือน้อยไป เมื่อปิดกระปุกแล้วให้เสียบกระปุกกลับไปที่เครื่อง CPAP ระวังอย่าให้น้ำหกเข้าไปในเครื่อง CPAP ข้อควรระวังคือ เมื่อใช้เสร็จทุกครั้งให้นำน้ำออกมาเททิ้งและเปลี่ยนน้ำสะอาดใหม่ทุกครั้งที่มีการใช้งาน พยายามอย่างเติมน้ำทิ้งไว้ เพราะอาจจะเกิดเชื้อราหรือสิ่งสกปรกตกลงไปได้

3. ต่อท่อแรงดันอากาศ (ท่อลม) หรือ Tubing ด้านหนึ่งเข้ากับเครื่อง CPAP ตรงขั้วต่อ Air Outlet หรือส่วนท่อที่มีลมเป่าออกมา

4. ต่อท่อแรงดันอากาศอีกด้านหนึ่งเข้ากับหน้ากาก

5. ใส่หน้ากากและสายรัดเข้ากับจมูกให้เรียบร้อยโดยไม่ควรให้มีอากาศรั่วแต่ไม่ให้แน่นจนเกินไป หน้ากากมีจุดที่เป็นรูระบายลมห้ามปิดเด็ดขาด เป็นส่วนระบายอากาศเวลาหายใจออกสำหรับขับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ โดยจุดนี้หากใช้แรงดันลมสูงอาจจะมีเสียง 'พี้' ซึ่งเป็นปกติ

6. Start/Stop button หนึ่งครั้งเครื่องจะเปิดและทำงาน ไฟจะดับเองเมื่อรอสักครู่ โดยผู้ใช้สามารถตั้งค่าเพื่อเปิดโหมด SmartStart ได้ โดยโหมดนี้จะทำให้เครื่องเริ่มทำงานอัตโนมัติเมื่อตรวจจับได้ว่ามีการสูดลมหายใจ และหยุดทำงานอัตโนมัติเมื่อตรวจพบว่าผู้ใช้ถอดหน้ากากออก (ค่า Air Leakage สูงกว่าปกติ)

7. เมื่อตื่นนอน หรือต้องการเข้าห้องน้ำ ให้กดปุ่ม Start/Stop button เพื่อปิดการทำงาน หรือ หากเปิดโหมด SmartStart สามารถที่จะถอดหน้ากาก และไปเข้าห้องน้ำได้เลย

8. เมื่อตื่นนอนแล้วให้ปิดเครื่อง โดยกดปุ่ม Start/Stop button จากนั้นดึงปลั๊กออกจากไฟบ้าน

วิดีโอแสดงวิธีการใช้งานเครื่อง CPAP ResMed AirSense 10 AutoSet

การ Download ข้อมูลการใช้งานจากเครื่อง CPAP ResMed ในรุ่น AirSense 10 นั้นสามารถทำได้สองรูปแบบด้วยกัน ประกอบด้วยการ Download ข้อมูลผ่าน SDCard และ การ Download ข้อมูลโดยใช้ AirView

1.การดึงข้อมูลโดยใช้ SDCard

การดึงข้อมูลการใช้งาน CPAP จาก SDCard ของเครื่อง CPAP ยี่ห้อ ResMed นั้นต้องใช้งานโดยโปรแกรมเฉพาะซึ่งจะมีเฉพาะผู้แทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการเท่านั้น โดยกระบวนการมีดังต่อไปนี้

1.1 การดึงข้อมูลการใช้งาน CPAP ResMed AirSense 10 โดยใช้ SDCard สามารถทำได้โดยการนำ SDCard ที่เสียบอยู่กับเครื่อง CPAP ออกมาต่อเพื่อ Download ข้อมูลเข้าสู่คอมพิวเตอร์

1.2 เชื่อมต่อ SDCard ผ่าน SDCard Reader (หาซื้อได้ตามร้านอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ทั่วไป) เข้ากับคอมพิวเตอร์แล้วให้คัดลอกโฟลเดอร์และไฟล์ดังต่อไปนี้ ประกอบด้วย

• SETTING folder
• ไฟล์ Identification.crc
• ไฟล์ Identification.tgt
• ไฟล์ STR.edf

1.3 อัพโหลดไฟล์ทั้งหมดนี้ขึ้น Online Drive หรือ Compress เป็น Zip File หรือ วิธีการอื่นๆ เพื่อส่งให้กับผู้แทนจำหน่ายเครื่อง CPAP ResMed ของท่าน (Authorized Dealer) เพื่อดึงแปลงข้อมูลเป็นรายงานการใช้งาน CPAP ในช่วงที่ผ่านมาโดยการส่ง Email หรือ แนบลิ้งข้อมูล หรือ ช่องทางอื่นๆ

1.4 รับไฟล์รายงานการใช้งานจากผู้แทนจำหน่ายเพื่อนำไปใช้ในการติดตามการรักษาต่อไป

2.การดึงข้อมูลโดยใช้ AirView

แบบที่สองคือการดึงข้อมูลการใช้งานโดยใช้ ซอฟต์แวร์ AirView เนื่องจากเครื่อง CPAP ResMed รุ่น AirSense 10 สนับสนุนการส่งข้อมูลออนไลน์ผ่านระบบเครือข่ายไร้สายซึ่งผู้แทนจำหน่ายจะต้องลงทะเบียนเครื่อง CPAP ของท่านเข้าไปในระบบ AirView เพื่อติดตามผลและปรับแต่งค่าการใช้งานต่างๆ ทางออนไลน์ได้โดยที่ผู้ใช้งานไม่ต้องเชื่อมต่อกับองค์ประกอบอื่นๆ เช่น Wifi ส่วนตัวเพิ่มเติม สาเหตุที่เป็นเช่นนี้เพราะภายในเครื่อง ResMed AirSense 10 นั้นจะมีชุดส่งสัญญาณโดยใช้สัญญาณจากค่ายโทรศัพท์มือถือ (Cellular Connectivity) อยู่ภายใน

2.1 กรณีต้องการดึงข้อมูลการใช้งาน ติดต่อไปยังผู้แทนจำหน่าย เพื่อขอข้อมูลการใช้งานโดยการลงทะเบียนเครื่อง CPAP ResMed เพื่อให้สามารถดูผลการใช้งานออนไลน์ได้นั้นจะทำได้เฉพาะจากผู้จัดจำหน่ายอย่างเป็นทางการเท่านั้นที่มีสิทธิในการลงทะเบียนให้ผู้ใช้งาน การลงทะเบียนจะใช้ข้อมูลที่เกี่ยวกับตัวเครื่อง อาทิ Serial Number , Reference No , Device No เป็นต้น

2.2 ผู้ใช้งานสามารถร้องขอให้ผู้แทนจำหน่ายลงทะเบียนด้วย Email เพื่อสร้างบัญชีผู้ใช้งานในการเข้าดูข้อมูลการใช้งานส่วนบุคคลของตนเองได้

2.3 นอกจากนี้ AirView สามารถปรับค่าการตั้งค่าเครื่อง CPAP ResMed AirSense 10 ของท่านจากทางออนไลน์ได้

สรุป เกี่ยวกับการดึงข้อมูลการใช้งาน เครื่อง CPAP ResMed AirSense10 รุ่น AutoSet และ รุ่น AutoSet for Her ไม่สามารถให้ผู้ใช้งานที่เป็นเจ้าของเครื่องดึงข้อมูลการใช้งานได้โดยตรง จะต้องดำเนินการผ่านผู้แทนจำหน่าย ไม่ว่าจะเป็นการใช้ SDCard หรือ การใช้ซอฟต์แวร์ AirView ก็ตาม

1. การทำความสะอาดเครื่อง CPAP

สามารถทำความสะอาดได้ใช้ผ้าชุบน้ำบิดหมาดๆ หรือน้ำยาฉีดทำความสะอาด เช็ดทำความสะอาดภายนอกโดยระมัดระวังไม่ให้มีของเหลวเข้าไปในตัวเครื่องและควรถอดปลั๊กออกทุกครั้งเมื่อทำความสะอาด

สำหรับตัวเครื่อง CPAP ResMed AirStart 10 รวมถึงเครื่องรุ่น หรือยี่ห้อ อื่นๆ ข้อควรระวังคือ ไม่ให้มีของเหลวเข้าไปในตัวเครื่องและแผงวงจรไฟฟ้า เพราะอาจจะทำให้เกิดไฟฟ้าลัดวงจรและอุปกรณ์เกิดความเสียหายได้

2. ท่อแรงดันอากาศ (CPAP Tubing)

• อายุการใช้งาน: ประมาณหนึ่งปี
• ความถี่ในการทำความสะอาด: 1-2 สัปดาห์ต่อครั้ง

วิธีทำความสะอาดท่อแรงดันอากาศ

2.1 ถอดท่อออกจากตัวเครื่องและหน้ากาก

2.2 ล้างทำความสะอาดท่อแรงดันอากาศด้วยน้ำยาล้างจานเจือจาง หรือ น้ำยาล้างขวดนมเด็ก และน้ำสะอาดจนไม่มีคราบตกค้างทั้งภายนอกและภายในของท่อแรงดันอากาศ

2.3 เขย่าท่อแรงดันอากาศเพื่อกำจัดละอองน้ำที่ตกค้างภายในท่อจากนั้นนำท่อแรงดันอากาศไปแขวนตากให้แห้งสนิท โดยแนะนำให้ตากในร่มเพื่อยืดอายุการใช้งาน (ห้ามตากแดด)

3. แผ่นกรอง (Filters)

• อายุการใช้งาน: 1-2 เดือน
• ความถี่ในการทำความสะอาด: เปลี่ยนใหม่ หรือ ทำความสะอาดไม่เกิน 1-2 ครั้ง

1. บริเวณช่องดูดอากาศเข้าจะมีฝาเปิดสำหรับเปลี่ยน Filter ในการกรองอากาศ ให้หมั่นตรวจเช็คทุก 1 เดือนและเปลี่ยนใหม่ทุก 1-2 เดือน หากระหว่างใช้งานพบว่ามีฝุ่นเกาะเยอะ สามารถนำออกมาสะบัดฝุ่น หรือ ล้างทำความสะอาด และนำกลับไปใส่ที่เดิมได้ โดยให้ด้านของ Filter ที่หันออกด้านนอก ให้หันออกด้านนอกตัวเครื่องตามเดิม

4. หน้ากาก (Mask Headgear)

• อายุการใช้งาน: 1 ปี
• ความถี่ในการทำความสะอาด: ทุกสัปดาห์

4.1 ดึงหน้ากากออกจากท่อแรงดันอากาศและแกะสายรัดศรีษะ(Headgear)ออกจากหน้ากาก

4.2 ให้ล้างทำความสะอาดหน้ากากด้วยน้ำยาล้างจานเจือจาง หรือ น้ำยาล้างขวดนมเด็ก และน้ำสะอาด จนไม่มีคราบตกค้างแล้วตากในที่ร่ม (ห้ามตากแดด)

4.3. หรือทำความสะอาดฆ่าเชื้อด้วยน้ำยาทำความสะอาดหน้ากากโดยเฉพาะโดยฉีดพ่นหน้ากากให้ทั่วและเช็ดทำความสะอาดด้วยผ้านุ่ม โดยไม่ต้องล้างน้ำออก

5. อุปกรณ์ทำความชื้น (อุปกรณ์เสริม)

• อายุการใช้งาน: ตามอายุเครื่อง
• ความถี่ในการทำความสะอาด: ทุกครั้งที่มีการใช้ระบบทำความชื้น

5.1 ปิดไฟของเครื่องแล้วรอให้แผ่นนำความร้อนหายร้อน

5.2 ถอดท่อ (Tubing) ออกจากเครื่อง

5.3 นำ Humidifier Water Tub ออกจากเครื่อง CPAP

5.4 เทน้ำทิ้งให้หมด

5.5 แกะชิ้นส่วนของที่ใส่น้ำ (Humidifier Water Tub) ออกเป็นชิ้นๆแล้วนำมาล้างด้วยน้ำยาล้างจานเจือจาง หรือ น้ำยาล้างขวดนมเด็ก และน้ำสะอาดจนไม่มีคราบตกค้าง แล้วตากในที่ร่ม (ห้ามตากแดด)

หน้ากาก CPAP ของ ResMed นั้นมีหลายรูปแบบซึ่งมีความเหมาะสมกับแต่ละคนไม่เหมือนกัน แต่สามารถแบ่งได้เป็นสามชนิดหลักๆ คือ หน้ากาก Nasal Mask , หน้ากาก Full Face Mask และหน้ากากชนิดอื่นๆ โดยในบทความนี้จะแสดงวิธีการสวมหน้ากากสองชนิดที่การใช้มากที่สุด คือ Nasal Mask และ Full Face Mask ดังต่อไปนี้

การสวมหน้ากากนั้นไม่ควรใส่ให้แน่นเกินไป หรือหลวมเกินไป โดยใส่ให้สายที่รัดหน้ากากนั้นพอดีเพียงพอ ให้ใช้นิ้วสอดเข้าไปที่สายรัดหน้ากากได้ การใส่หน้ากากที่ไม่หลวมและแน่นเกินไปจะทำให้เวลานอนหลับรู้สึกสบายไม่อึดอัด สามารถนอนหลับได้ง่ายขึ้น

วิดีโอแสดงวิธีการสวมใส่ Nasal Mask ResMed AirFit N20

หน้ากาก แบบ Nasal Mask รุ่นนี้จะมีตัวล็อกแม่เหล็ก ช่วยให้การถอดและใส่หน้ากากทำได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้จะมีการเปิดหน้าผากส่วนหน้า เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาโรคไซนัสซึ่งการใช้หน้ากากที่รัดหน้าผากจะทำให้เกิดความรู้สึกเจ็บ ซึ่งสำหรับหน้ากาก CPAP AirFit N20 เป็นอีกหนึ่งรุ่นที่ใส่สบาย

โดยให้เลือกขนาดของหน้ากากให้เหมาะมากับความกว้างปีกจมูก ดังนี้

• Size S : 2.3 - 3.7 เซนติเมตร
• Size M : 3.0 - 4.5 เซนติเมตร
• Size L : 4.5 - 5.5 เซนติเมตร

วิดีโอแสดงวิธีการสวมใส่ Full Face Mask ResMed AirFit F20

หน้ากาก CPAP Full Face Mask ของ ResMed เหมาะกับผู้ที่ไม่สามารถใช้หน้ากากแบบ CPAP Nasal Mask ได้เช่นไม่สามารถควบคุมการอ้าปาก หรือ แผ่วปากระหว่างหลับได้ หน้ากาก CPAP Full Face Mask รุ่นนี้แบบเปิดหน้าผาก เช่นเดียวกับรุ่น AirFit N20 การใช้สายรัดแบบเปิดหน้าผากจะเหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาโรคไซนัสซึ่งการใช้หน้ากากที่รัดหน้าผากจะทำให้เกิดความรู้สึกเจ็บ

หน้ากากแบบ CPAP Full Face Mask มักจะมีลมรั่วได้ง่ายกว่าแบบ CPAP Nasal Mask ดังนั้นอาจจะต้องรัดหน้ากากให้แน่นกระชับมากขึ้นเล็กน้อย

เครื่อง CPAP ในปัจจุบัน (2023) หลายๆ ยี่ห้อจะมีการออกแบบให้มีส่วนทำความชื้นที่มีลักษณะคล้ายกระปุกน้ำติดตั้งมาด้วยพร้อมกับตัวเครื่อง ซึ่งเครื่อง Resmed AirSense 10 และ AirSense 10 for Her มีมาให้พร้อมกัน แบบ Build In โดยผู้ใช้งานไม่ต้องซื้อแยกต่างหาก ซึ่งมักจะทำให้เกิดคำถามมากมายสำหรับผู้ใช้งาน CPAP เป็นครั้งแรกว่าทีไว้เพื่ออะไรและมีประโยชน์อย่างไรบ้าง

เครื่องทำความชื้นสำหรับเครื่อง CPAP ResMed AirSense 10 เรียกว่า Water Chamber Tub หรือ Humidifier Water Tub ทำหน้าที่สร้างความชื้นและปรับอุณหภูมิให้อากาศที่วิ่งผ่านจากตัวเครื่อง CPAP ผ่านเข้ามายัง กระปุกน้ำนี้ และส่งออกไปยังท่อลม หรือ Air Tubing เพื่อให้ผู้ใช้เครื่องได้รับอากาศที่มีความชื้นเพิ่มมากขึ้น

เครื่องทำความชื้นรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับหรือไม่

เครื่องทำความชื้นไม่มีผลต่อการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับ แต่ สาเหตุ สำคัญที่ต้องมีเครื่องทำความชื้นเข้ามาร่วมกับการใช้งานเครื่องอัดอากาศแรงดันบวกนั้นเนื่องมาจาก แรงดันลมที่เป่าออกจากเครื่องอัดอากาศมีแรงดันลมที่สูงกว่าการหายใจโดยปกติของคนเรา โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับและมีโครงสร้างส่วนทางเดินหายใจ ลำคอ มีน้ำหนักมาก จะต้องการแรงดันลมที่สูงขึ้นเพื่อเปิดทางเดินหายใจ เมื่อมีแรงดันลมที่สูงกว่าปกติไหลผ่านจมูกหรือส่วนทางเดินหายใจ อาจทำให้เกิดอาการปากแห้งคอแห้งได้ หรือในผู้ใช้บางคนอาจจะรู้สึกโพรงจมูกแห้งและแสบโพรงจมูกเมื่อตื่นมาตอนเช้า

แรงดันลมมากแค่ไหน ควรพิจารณาใช้เครื่องทำความชื้น

เมื่อแรงดันลมเฉลี่ยในการรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับของผู้ใช้งานสูงกว่า 10 cmH2O และรู้สึกว่ามีอาการปากแห้งคอแห้ง อาจจะพิจารณาที่จะใช้เครื่องทำความชื้นร่วมด้วย

เครื่องทำความชื้นจำเป็นหรือไม่ สำหรับประเทศที่มีอากาศร้อนชื้น หรือภูมิอากาศที่มีความชื้นสูง

เนื่องจากประเทศไทยเป็นประเทศที่อยู่ในเขตเส้นศูนย์สูตรมีอากาศร้อนและความชื้นในอากาศมาก ยกตัวอย่างเช่น

• กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย มีอัตราความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศเฉลี่ย 73% ปี 2023
• Melbourne, Australia มีอัตราความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศเฉลี่ย 51% ปี 2023
• New York City, USA มีอัตราความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศเฉลี่ย 63% ปี 2023

ความชื้นและอุณหภูมิในอากาศมีความสัมพันธ์กันโดย

• อุณหภูมิในอากาศต่ำลง = อากาศหนาว | ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศก็จะลดลง = อากาศแห้ง
• อุณหภูมิในอากาศสูงขึ้น = อากาศอุ่น | ความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศจะสูงขึ้น = อากาศชื้น

ดังนั้น Heat Humidifier จึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งการใช้งานในพื้นที่ ที่มีภูมิอากาศหนาวเย็น โดยเฉพาะในฤดูหนาวที่มีอุณหภูมิต่ำและความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศต่ำ เพราะหากมีการใช้เครื่องอัดอากาศแรงดันบวกที่มีแรงดันลมจากเครื่อง CPAP ที่สูงกว่าอากาศการหายใจปกติ ประกอบกับอากาศที่เย็นและแห้ง อาจจะให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุโพรงจมูกได้ นอกจากนี้จะทำให้ผู้ใช้รู้สึกไม่หายใจลำบากและมีอาการปากแห้งคอแห้ง

ดังนั้นในประเทศไทย สำหรับผู้ที่มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับและใช้เครื่อง CPAP สำหรับทำการรักษาการเลือกใช้เครื่องทำความชื้นหรือไม่ ให้ดูที่อาการปากแห้งคอแห้งหรือไม่ และอาการนั้นเกิดจากการอ้าปากแผ่วปากขณะหลับหรือไม่ หากไม่มี ก็อาจไม่มีความจำเป็นที่จะต้องใช้เครื่องทำความชื้นเพราะว่าประเทศไทยอากาศค่อนข้างชื้นมากอยู่แล้วครับ

สำหรับการใช้งานเครื่องทำความชื้นของ ResMed AirSense 10 นั้นประกอบด้วยสองส่วน ส่วนแรกคือการตั้งค่าการใช้ระบบทำความชื้นจาก Software ของเครื่อง CPAP ซึ่งโดยปกติตัวเครื่องจะตั้งค่าเป็น Auto มาให้ และส่วนที่สองคือจัดการตัวอุปกรณ์ โดยการเติมน้ำลงในกระปุกน้ำ ดังนี้

การปรับเปลี่ยน Humidifier เปลี่ยนจาก Auto เป็น Manual

1. เลือก My Options

2. เลือก Climate Ctrl

3. เลือก "Auto" setting to Manual

4. เลือกปรับระดับ Humidity Level ได้โดยการหมุน Dial (มีตั้งแต่ระดับ 1 ถึง 8 โดยค่า default setting = 4)

5. เลือก "Tube Temp" หรืออุณหภูมิท่อได้ กรณีใช้ท่อชนิด ClimateLine/ClimateLineAir สามารถเลือกอุณหภูมิได้ (ตั้งแต่ 15-30⁰C หรือ 60-86⁰F โดยค่า default setting 27.2⁰C หรือ 81⁰F ).

เพิ่มเติม : แนวทางการปรับเรื่องความชื้นให้ระวังอย่าให้อากาศชื้นเกินไปจนเกิดหยดน้ำหรือน้ำในท่อ หากเป็นเช่นนั้นแนะนำให้ลองปรับลดระดับ Humidity

วิธีการใช้กระปุกทำความชื้น

• เติมน้ำกลั่น (distilled water) น้ำต้มสุก หรือน้ำดื่มสะอาด ลงในกระปุกน้ำแค่พอถึงขีดกึ่งกลางกระปุกน้ำ โดยระวังไม่ให้เกินคำว่า MAX ที่ระบุอยู่บนกระปุกน้ำ ระวังอย่าเติมน้ำมากเกินไปเพราะอาจจะเข้าสู่เครื่อง CPAP ได้
• เพื่อสุขอนามัยที่ดี เมื่อใช้งานเสร็จแล้วหลังตื่นนอนทุกครั้งให้เทน้ำทิ้งและล้างทำความสะอาดกระปุกน้ำ ผึ่งในที่ร่มให้แห้งก่อนน้ำมาใช้อีกครั้ง

ข้อควรระวังการใช้ Humidifier หรือ อุปกรณ์ทำความชื้น อื่นๆ

• ระวังอย่านำกระปุกน้ำไปตากแดดเพราะอาจจะทำให้กระปุกเสื่อมสภาพเร็วกว่าอายุการใช้งานปกติ
• เปลี่ยนน้ำใหม่ทุกครั้งเมื่อใช้งานในแต่ละวัน
• หากต้องเคลื่อนย้ายหรือเดินทางโปรดทำให้มั่นใจว่าไม่มีน้ำอยู่ในกระปุกน้ำ

ประโยชน์ของเครื่องทำความชื้น

ประมาณ 40% ของผู้ใช้เครื่องอัดอากาศชนิดต่างๆ ประสบปัญหารู้สึกคัดจมูก หรือ รู้สึกปากแห้ง คอแห้ง โดยอาการเหล่านี้ หากเป็นต่อเนื่องและรุนแรงย่อมจะขัดขวางผู้ป่วยให้รู้สึกไม่ต้องการที่จะใช้งานเครื่อง CPAP

การเปิดระบบทำความชื้นจะช่วยให้อากาศที่หายใจเข้าไปมีความชื้น และความอุ่นมากขึ้นลดอาการไม่พึงประสงค์อย่างเช่นการคัดจมูก หรือความรู้สึกปากแห้งคอแห้งได้ และทำให้ผู้ป่วยสามารถใช้งานเครื่อง CPAP ได้ดี รู้สึกสบายทำให้สามารถใช้งานได้ ต่อเนื่องในระยะยาวได้มากยิ่งขึ้น

1. เครื่อง ResMed AirSense 10 AutoSet/ AirSense 10 AutoSet for Her แตกต่างกันอย่างไร

ตอบ: เครื่อง CPAP ทั้งสองรุ่นในตลาดประเทศไทยนั้นมีราคาใกล้เคียงกันหรือในหลายๆ ผู้จัดจำหน่ายก็มักจะขายในราคาเท่ากัน แต่ความแตกต่างมีสองส่วน

ความแตกต่าง 1 ResMed AirSense 10 AutoSet จะมีสีดำ ส่วน AirSense 10 AutoSet for Her จะเป็นสีขาว
ความแตกต่าง 2 AirSense 10 AutoSet for Her จะมีโหมด AutoSet for Her Mode ซึ่งจะเป็นอัลกอริทึมในการปรับค่าแรงดันเครื่องที่แตกต่างจากโหมด AutoSet ตามปกติ ซึ่งจะเหมาะกับการรักษา OSA ในผู้หญิงมากกว่า ดังต่อไปนี้

• ลดอัตราการเปลี่ยนแปลงแรงดันเพื่อลดอัตราการตื่นตัวของสมอง (Reduced rate of pressure increments) หรือกล่าวคือ การเปลี่ยนแปลงแรงดันลมจะทำช้าลง
• ลดอัตราการลดแรงดันลม (Slower pressure decays)
• มีการลิมิตแรงดันสำหรับการรักษาภาวะหยุดหายใจ (Apnea) ถึง 12cm H2O และ รักษาภาวะกรน (Snore) ถึง 20 cm H2O

อย่างไรก็ตาม แนะนำให้ทดลองเป็นโหมด AutoSet ปกติก่อน ซึ่งค่อนข้างใช้งานได้อย่างดีมากอยู่แล้ว ค่อยทดลองโหมด AutoSet for Her Mode

2. โดยปกติฉันจะใช้เครื่องทำความชื้น (water tub) เฉพาะในช่วงหน้าหนาวที่อากาศหนาว ต้องใช้ฮีตเตอร์ในบ้านและอากาศแห้ง ฉันควรจะใช้เครื่องทำความชื้นตลอดปีหรือไม่ (คำถามจากทางผู้ใช้งานในต่างประเทศ)

ตอบ: หากคุณรู้สึกว่ามีอาการคัดจมูก หรือปากแห้งคอแห้งในช่วงอื่นๆ ของปี คุณสามารถใช้เครื่องทำคความชื้นร่วมด้วยได้ การใช้เครื่องทำความชื้นร่วมด้วยจะทำให้รู้สึกได้ว่าอากาศจะหายใจได้สบายขึ้นเนื่องจากความชื้นที่มากขึ้น

3. หากใช้หน้ากากชนิด Full Face Mask จะต้องใช้น้ำมากขึ้นในเครื่องทำความชื้นหรือไม่ หากเทียบกับหน้ากากแบบ Nasal Mask

ตอบ: ปกติหน้ากากทั้งสองชนิดนั้นใช้น้ำระหว่างคืนใกล้เคียงกัน ยกเว้น หากคุณใช้ Nasal Mask และยังอ้าปากบ่อยๆ ระหว่างคืนนั่นเป็นสาเหตุของการรั่วไหลของลมและความชื้น ดังนั้นสำหรับหน้ากาก Full Face Mask โดยปกติจะใช้น้ำเท่าเดิม หรือน้อยลงกว่าเดิมเนื่องจากครอบทั้งปากและจมูก

4. เครื่อง ResMed Airsense 10 AutoSet / AutoSet for Her สามารถซื้อมาจากต่างประเทศและนำเข้ามาใช้งานในประเทศไทยได้หรือไม่

ตอบ: บริษัท ResMed โดยปกติจะแบ่งเขตการขายเป็นประเทศต่างๆ ทั่วโลก ซึ่งการซื้อเครื่อง CPAP ในหลายประเทศเนื่องจากเป็นเครื่องมือแพทย์จะต้องใช้ใบผลตรวจการนอนหลับหรือ Sleep Test เพื่ออ้างอิงว่าผู้ซื้อมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับหรือ OSA ก่อนถึงจะสามารถซื้อเครื่องมาใช้เพื่อรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับได้

ทีนี้กรณีที่เราจะหิ้วเครื่องจากต่างประเทศเข้ามาใช้งานในไทยนั้น สามารถทำได้หากเราสามารถสั่งซื้อโดยอ้างอิงผลการตรวจการนอนหลับก็จะสามารถซื้อได้ แต่ว่าจะมีสิ่งที่ควรพิจารณาเพื่อประกอบการตัดสินใจดังนี้

1. การรับประกันสินค้า จะผูกกับตัวผู้จัดจำหน่ายซึ่งหากเราซื้อเครื่องที่ต่างประเทศการรับประกันจะเป็นการรับประกันโดยผู้จัดจำหน่ายนั้นๆ ซึ่งในกรณีที่เครื่องเสียหรือมีปัญหาอาจจะต้องส่งเครื่องมือแพทย์ไปยังผู้จัดจำหน่ายเคลมการรับประกัน
2. การจัดการข้อมูลออนไลน์ผ่าน AirView เป็นโปรแกรมเฉพาะของทาง ResMed ในการที่ผู้จัดจำหน่ายหรือคลีนิกต้นทางจะสามารถดูข้อมูลการรักษาด้วย CPAP ของผู้ใช้งานได้ โดยหากเป็นผู้จัดจำหน่ายต่างประเทศจะมีความซับซ้อนมากกว่าในการขอข้อมูลการรักษา หรือ การใช้งานแต่ละครั้ง
3. บริการอื่นๆ ที่ขาดหายไป เช่น บริการสอนการใช้งาน, บริการทดลองหน้ากาก , บริการบำรุงรักษารายปี , บริการ Pressure Calibration และอื่นๆ

เนื่องจากการใช้เครื่องมือแพทย์อย่างถูกวิธีมีความสำคัญ หากมีความสนใจที่จะซื้อเครื่อง CPAP จากต่างประเทศนั้นสามารถทำได้ แต่แนะนำให้เป็นเครื่องที่สองขึ้นไป หลังจากที่เรามีเครื่อง CPAP เครื่องแรกที่เราเข้าใจกระบวนการใช้งานอย่างถูกวิธี ได้พบแพทย์ติดตามการรักษาอย่างสม่ำเสมอ มีความเข้าใจในการเลือกซื้อวัสดุอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องจะดียิ่งขึ้น

Reference

• www.resmed.com
• www.resmed.com/en-us/sleep-apnea/sleep-blog/airfit-n20-how-to-measure-your-ideal-mask-size-at-home
• ap.resmed.com/en/knowledge/what-is-an-autoset-for-her-mode-how-is-it-different-from-the-autoset-mode
• cpapsupplies.com/blog/should-i-use-my-humidifier-during-the-summer
• www.nksleepcare.com/cpap-humidifier